Xem thêm: Lược sử Fitness
Homo-sapiens (chúng ta) trở thành kẻ thống trị trái đất không phải nhờ cơ bắp to hơn những kẻ cạnh tranh Neanderthal mà nhờ trình độ fitness cao hơn. Sự kết nối trí lực (mind)+ thân thể (body) + ý chí (spirit) được nâng cao, tiến hóa hơn, giúp chúng ta sẵn sàng và tỉnh táo trong mọi hoàn cảnh, mọi cuộc chiến để có thể trở thành những "kẻ đứng vững cuối cùng". Từ huấn luyện trong quân đội, tập võ trên núi cao hay việc sử dụng bio-hacking để đối phó với núi công việc căng thẳng 24/7 khi làm start-up, việc nâng cao trình độ fitness là cách để chúng ta có thể vững vàng trước khi nói tới chuyện thành công.
Thần tượng của tôi là Elon Musk, Ironman ngoài đời thực với trí lực, sức sẵn sàng và tính chiến đấu thượng hạng. Trong podcast phỏng vấn cùng với Joe Rogan, Elon Musk từng đề cập tới khái niệm chỉ việc chuyển đổi sinh học bằng công nghệ cho con người hiện tại để tạo ra một thế hệ siêu đẳng hơn trong tương lai. Khái niệm này cũng được nhắc nhiều trong vài thập kỷ gần đây với danh từ người chuyển đổi: Transhuman. Tiểu thuyết viễn tưởng từ lâu đã có các Cyborg, nhưng sinh vật có thân thể robot và bộ não con người, nhưng Transhuman khác biệt hơn.
Cyborg chỉ cơ khí hóa thân thể còn Transhuman tận dụng cả những thành tựu về biohacking để nâng cấp mối liên kết "trí lực - thân thể - ý chí" trở nên mạnh mẽ hơn. Hiển nhiên khi cơ bắp có được máy hóa nhưng bộ não và các cơ quan khác vẫn ù lì thì cũng chẳng khác gì cỗ xe tăng được lái bởi học sinh cấp ba.
Một bộ não có thể học nhanh hơn, xử lý dữ liệu siêu việt hơn kết hợp một thân thể dẻo dai, mạnh mẽ hơn với cơ bắp tối ưu, giác quan siêu nhạy và tinh thần ý chí cực kỳ sắc bén có năng lực mạnh hơn một cỗ máy cứng nhắc với đầy súng ống. Trào lưu "Transhumanism" thực ra đã có lịch sử vài thập kỷ với rất nhiều thành tựu và ứng dụng thực tế. Nếu bạn đọc bài viết về biohacking trên website của Vincent để hiểu những người chỉ có thể ngủ 4-5h một ngày nhưng vẫn duy trì sức khỏe với núi công việc "nổ não" bạn sẽ biết một chút ít về những khái niệm trên. Nếu so sánh với khối lượng công việc cần xử lý của các chủ doanh nghiệp hàng đầu, 2h tập gym mỗi ngày sau khi đi học hay đi làm về của bạn sẽ chẳng nhằm nhò gì.
Thể chất tự nhiên về mặt nào đó đang giới hạn khả năng khám phá thế giới và tận hưởng cuộc sống của chúng ta. Và những tiến bộ về công nghệ có thể cải thiện điều đó. Tất nhiên những tiến bộ này không phải các loại chất kích thích tăng trưởng cơ bắp.
Khả năng đề kháng mạnh mẽ, chống lão hóa tăng cường tuổi thọ với mục tiêu bất tử, một trí não "Metabrain" cực mạnh kết hợp với làn da thông minh, giác quan được tăng cường, cơ bắp siêu năng và nội tạng bền bỉ tạo ra những cá thể siêu việt. Tất nhiên để thực sự đạt được transhuman có thể còn rất lâu hoặc cũng như rất nhiều trào lưu cyberfunk khác, sẽ chỉ mang tính chất như các trò chơi điện tử nổi lên rồi thoái trào. Nhưng những khía cạnh của việc thay đổi môi trường sống tác động tới sức khỏe là đáng quan tâm với ngành y sinh toàn cầu.
Xem thêm: Bio-hacking ở Thung lũng silicon
Vậy tại sao chúng ta lại cần biết tất cả những điều viển vông này ?
Vì thế giới quanh chúng ta đang tiến hóa rất nhanh dưới mũi kim của thứ steroids mạnh mẽ nhất - công nghệ. Và dù bạn có bảo thủ để tự cách ly bản thân tới mức nào, bạn vẫn sẽ phải gia nhập vào thế giới mới này. Chúng ta bước ra từ những hang động để khám phá thế giới và giờ đây thế hệ tiếp theo sẽ dấn thân vào một bầu khí quyển mới.
Metaverse có thể không tạo ra sự thành công cho facebook nhưng đại diện cho một khái niệm cuộc sống mới. Trong tương lai gần, cuộc sống của chúng ta sẽ có thể chỉ có 12h cho các nhu cầu sinh lý căn bản và 12h cho các tương tác công việc, học tập và giao tiếp trong thế giới ảo. Và chiều hướng thay đổi này sẽ tạo ra một khái niệm cuộc sống mới cần những con người mới với trình độ trí lực - thể chất - tinh thần mới để đáp ứng.
Câu khẩu hiệu "chúng ta có thể kết nối tương tác với nhau không giới hạn về khoảng cách địa lý" cũng có ý nghĩa "chúng ta sẽ phải làm việc hoặc sẽ được yêu cầu làm việc ở bất cứ đâu có wifi". Môi trường này đòi hỏi chúng ta xử lý dữ liệu nhanh hơn, nhớ tốt hơn và thao tác chính xác hơn, chuyên nghiệp hơn những luồng email "hỏi-đáp" có thể trì hoãn. Và bạn không chỉ phải cạnh tranh với "cô Nguyệt thảo mai" để có một vị trí tốt trong công ty. Bạn sẽ có cả những đồng nghiệp Cyborg cực kì mạnh mẽ và áp lực tới từ sự công tâm của một ông chủ AI không cảm xúc.
Trong nhiều năm qua, giới chuyên gia fitness đã nghiên cứu về tác động, ảnh hưởng của thế giới online, mạng xã hội tới sức khỏe và sự phát triển của con người. Phần nhiều ở khía cạnh tiêu cực. Nhưng sắp tới, chúng ta cần hiểu đúng vai trò của Metaverse, Internet vạn vật (IOT), hay các khái niệm tương tự và cách để chúng ta có thể thích nghi tốt nhất với môi trường sống mới này. Khái niệm Total Fitness có thể cần phải chuyển đổi thành một khái niệm mới, MetaFitness chẳng hạn. Cũng như cuộc sống trước kia, trong môi trường mới này, nếu không đủ mạnh mẽ, bạn sẽ bị tụt lại và sự tận hưởng cuộc sống sẽ biến thành sự chịu đựng.
Vệ sinh giấc ngủ, chống stress, tăng cường thể chất cần thiết gấp bội trong những môi trường ảo. Việc lướt sóng online gây mệt mỏi hơn rất nhiều việc lướt sóng thực tế. Và không chỉ chúng ta cần thích nghi hoặc tìm cách thích nghi, những thế hệ tiếp theo sẽ có sự thay đổi rõ rệt. Thực tế trải nghiệm, quan sát cá nhân và từ những nghiên cứu cho thấy tác động của điện thoại thông minh, thế giới online lên sự phát triển ở trẻ em rất mạnh mẽ. Và điều này sẽ còn khác biệt nhiều hơn nữa vào thế hệ tiếp theo khi những đứa trẻ sẽ lớn lên và được nuôi nấng trong môi trường lai tạo thực và ảo. Tôi gọi thế hệ tiếp theo này là những metahuman.
VR, AR, IOT sẽ mang metaverse xâm lấn cả thực tại thật. Và việc chúng ta có thể tập luyện nâng cao sức mạnh thể chất, độ phản ứng của thần kinh và các kỹ năng sinh tồn qua một trò chơi như Pokemon Go hay tham gia vào một nhiệm vụ trong một thế giới giả lập như bộ phim "Ma trận" (The Matrix) là điều có thể xảy ra trong tương lai gần. Vậy nên fitness và cả ngành y sinh đều sẽ phải thay đổi và phát triển theo. "MetaFitness for Metahuman".
Trước kia chúng ta quen thuộc với câu "Khi trẻ hy sinh sức khỏe kiếm tiền để về già lấy tiền chữa bệnh". Nhưng trong thế giới mới này, chúng ta cần có sức khỏe trước mới có thể đảm nhiệm nổi những nhiệm vụ của một môi trường cần nhanh, mạnh, năng động và bền bỉ. Trong tương lai gần, bạn sẽ không thể xin nghỉ làm với lý do bị cảm cúm hay các vấn đề cá nhân vì đơn giản, bạn có thể làm việc ở bất cứ đâu. Văn phòng công ty, ông chủ, đồng nghiệp của bạn luôn đang chờ đợi bạn. Và ngay cả 12h còn lại dành cho các nhu cầu sinh lý ăn ngủ cơ bản, bạn cũng sẽ không thể thực sự đăng xuất khỏi Metaverse. Điều này khiến cho huấn luyện Fitness cần thay đổi để đáp ứng tình hình mới.
Trong quá khứ, rèn luyện thể chất chỉ tập trung nhiều tới sức mạnh cơ bắp hoặc hình thể nhưng giờ đây trở thành một thực thể metahuman mạnh mẽ đáp ứng được những căng thẳng của cả hai thế giới sẽ dần trở thành thiết yếu. Trí não không khỏe mạnh đi kèm với thân thể yếu ớt và ngược lại. Tổng thể Tập luyện, Dinh dưỡng, Nghỉ ngơi cần phải phù hợp với lối sống mới.
Kể cả với thể hình, bộ môn quen thuộc với công thức đã trở thành khẩu hiệu "ăn-ngủ-tập-lặp lại" cũng phải thay đổi thành "ăn-ngủ-tập-online". Có nhiều bạn thường hỏi tôi tại sao thể hình những năm 1990 tốt hơn thời hiện đại ở khía cạnh chất lượng hình thể và điều kiện thi đấu của vận động viên. Một trong những nguyên nhân chính là mạng xã hội. Việc lướt điện thoại hay chụp hình trong lúc tập thực sự ảnh hưởng đến chất lượng bài tập chứ không hề mang tính hù dọa hay làm quá lên. Đã có nhiều nghiên cứu được thực hiện bởi những chuyên gia, nhóm chuyên gia khoa học thể thao về ảnh hưởng của thế giới online lên thành tích của vận động viên.
Có thể bạn chưa biết, một vận động viên chuyên nghiệp luôn tìm cách phục hồi chủ động ngay cả trong lúc tập và một vị huấn luyện viên cần kiểm soát tất cả các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình huấn luyện với các yêu cầu như ra lệnh. Thời đại mới với những chiếc điện thoại nhỏ bé nhưng sẽ tạo ra rất nhiều căng thẳng, rối loạn cảm xúc mạnh mẽ lên các vận động viên. Để ý đến từng chi tiết mang lại hiệu quả thành công, hãy lưu ý điều này. Và hiện tại nếu như các hlv chỉ có thời gian theo lịch trình huấn luyện cố định, có thể kèm theo các nhắc nhở online, trong tương lai, việc một vị huấn luyện viên theo sát 24/7 mọi lúc mọi nơi hoàn toàn khả thi.
Trọng tâm của huấn luyện Fitness tương lai
Trong series phim "The Matrix", sự mất cân bằng giữa thực và ảo có thể tạo ra những vấn đề, những đổ vỡ rất lớn trong sức khỏe thể chất lẫn tâm lý. Đặc biệt ở phần phim mới nhất, sự mất cân bằng này đã đẩy nhân vật Neo tới mức quyết định tự sát. Trong tương lai, với thế hệ metahuman, việc rèn luyện thể chất không chỉ nhằm vào việc tạo ra các bữa ăn cân bằng mà còn phải cân bằng giữa hai môi trường sống, không, thực chất là một môi trường sống đan xen thực ảo.
Điều gì sẽ xảy ra khi bạn không phân biệt được thực và ảo ? Và điều gì sẽ giúp bạn làm được điều đó ? Thế giới online, mạng xã hội ngày nay đang tạo ra những ảnh hưởng lớn đến tâm lý, hành vi và cách chúng ta nhìn nhận thế giới xung quanh. Những trò bóc mẽ nhan sắc "cam thật cam thường" hay trên instagram với ngoài đời thực không chỉ ảnh hưởng tới các ngôi sao giải trí. Nó cho thấy sự mất cân bằng đang diễn ra cả với những người không dùng hình ảnh để kiếm tiền. Có một sự trùng hợp khá hài hước giữa Đông và Tây, Âu và Á khi bây giờ trên mạng xã hội, một "tâm hồn" (heart) lớn không mang ý khen về tính cách mà trở thành từ lóng nói về vòng 1 của phụ nữ.
Trên mạng xã hội, bây giờ bạn không chỉ bị so sánh với đứa con nhà hàng xóm học giỏi hơn, ngoan hiền hơn mà bạn còn bị so sánh và cả tự so sánh mình với rất rất nhiều đứa con nhà người ta khác mà bạn không biết thực tế như thế nào. Sự tự so sánh luôn gây ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều lên tâm lý thay vì một chút bực dọc khi bị cha mẹ phàn nàn kết quả học tập so với đứa em hay đứa bạn nào đó. Nhưng trên mạng, không chỉ kết quả học tập, diện mạo, lối sống, sự lạc quan đều có thể được chưng diện ra và làm màu mè lên nhờ những câu quotes kèm theo một tấm hình được chỉnh sửa kỹ lưỡng.
Thêm vào đó, nỗi sợ, sự cô đơn và các áp lực trên mạng xã hội từ các cuộc khẩu chiến, bắt nạt online sẽ càng khủng khiếp hơn khi chúng xâm chiếm cả thực tại và nhất là khi chúng ta không thể đăng xuất. Con người bây giờ đã ít sợ ma quái, sấm sét hơn, ít các cuộc chiến súng ống hơn và chúng hầu như chẳng tạo ra những ảnh hưởng gì đến sức khỏe tâm lý. Nhưng những "đàn ngáo ộp" những bầy kền kền online tạo ra sự đáng sợ hơn rất nhiều.
Và trong mối liên kết "trí lực-thân thể-tinh thần" (mind-body-spirit)", khi yếu tố tâm lý tinh thần bị ảnh hưởng do sự mất cân bằng này, hai yếu tố còn lại cũng sẽ gánh những hậu quả tỷ lệ thuận. Khi thế hệ metahuman lớn lên trong một môi trường như thế, sự hiểu rõ về những tác hại phải đương đầu là cần thiết.
Có thể các bạn cho rằng sẽ viển vông khi còn đang tập trung lo lắng cho những vấn đề cơm áo, gạo tiền thường ngày đã đi lo tới tương lai. Nhưng nếu không chuẩn bị trang bị cho tương lai, lấy đâu ra tương lai như ý. Thực tế fitness và ngành y sinh đang thay đổi mạnh mẽ, có thể chưa rõ ràng ở Việt Nam, nơi vẫn còn quan niệm "cần ăn sáng vì TV bảo thế" hay thực phẩm bổ sung "tăng cơ giảm mỡ", nhưng để tiến lên công nghiệp ở bất cứ ngành gì, cần phải trang bị tri thức và khoa học. Trong thời đại 4.0, sự lạc hậu không phải đến từ việc thiếu sách thiếu trường lớp mà đến từ tư duy "đã ngu còn bảo thủ" hay những chú "ếch ngồi đáy giếng" chỉ biết bầu trời to bằng miệng giếng nhưng lại hay oang oang về khoa học vũ trụ.
P/s: Đăng kí thành viên để nhận thông báo về các bài blog từ Coach Vincent. Gia nhập Fitness Base để xây dựng nền tảng kiến thức về sức khỏe, fitness, lifestyle chuyên nghiệp. Cảm ơn các bạn đã ủng hộ !