(Click vào hình hoặc xem video tại đây)
Nghiện xem porn, xem phim khiêu dâm đề cập đến sự phụ thuộc về mặt cảm xúc vào nội dung khiêu dâm (pornography) gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngày, các mối quan hệ và khả năng hoạt động. Một người có thể trở nên không hài lòng với đời sống tình dục của chính họ hoặc tham gia vào các hành vi nguy hiểm, chẳng hạn như xem phim khiêu dâm tại nơi làm việc, các hành vi "biến thái". Một số dấu hiệu cho thấy nội dung khiêu dâm có thể gây ra vấn đề bao gồm: đời sống tình dục của một người trở nên kém thỏa mãn hơn, nội dung khiêu dâm gây ra các vấn đề về mối quan hệ hoặc khiến một người cảm thấy ít hài lòng hơn với đối tác của họ, thậm chí có các hành vi lệch chuẩn.
Tuy nhiên theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, nhiều chuyên gia không đồng ý với khái niệm "nghiện porn" (Link) mà cho rằng đây là hậu quả của một hoặc nhiều rối loạn tâm lý bị ảnh hưởng chồng chéo bởi nhiều vấn đề tâm sinh lý xã hội khác. Hiệp hội các nhà giáo dục, tư vấn và trị liệu về tình dục Hoa Kỳ (AASECT) gợi ý rằng không có đủ bằng chứng để hỗ trợ phân loại chứng nghiện khiêu dâm hoặc tình dục là một chứng rối loạn sức khỏe tâm thần. Thay vào đó, họ gợi ý rằng việc coi khiêu dâm là có vấn đề có liên quan đến quan điểm có hại về tình dục (Link). Các bằng chứng nghiên cứu cũng chỉ ra, rất có thể hành vi thúc đẩy đến việc bạn "xem porn đến mức như nghiện" mới là nguyên nhân chính của vấn đề (Link).
Việc xem nhiều phim khiêu dâm không trở thành một chứng nghiện về mặt khái niệm bệnh tâm lý do hai lý do chính sau đây:
Nó vốn không liên quan đến việc chấp nhận rủi ro để thực hiện hành vi, ở đây là xem porn
Nó không liên quan đến sự dung nạp (tolerance), tức khi đã quen bạn sẽ cần một lượng lớn hơn để có được tác dụng tương tự hoặc hội chứng cai nghiện (withdrawal effect) với những phản ứng phụ bất lợi cho sức khỏe khi buộc phải dừng lại
Việc khó hình thành khái niệm "nghiện porn" cũng đến từ việc nó thường đi cùng và có thể bị trùng lấp với các khái niệm như "nghiện thủ dâm" nhưng không được xác định rõ về liều lượng có hại. Việc thủ dâm trong nhiều ngữ cảnh được chứng minh có lợi cho sức khỏe, đặc biệt với nam giới và cũng rất khó xác minh nó là một bệnh. Thêm vào đó, rất khó có thể tìm ra một nhóm đối chứng đáng tin để làm nghiên cứu trong thời gian dài dẫn đến khái niệm này vẫn chưa được xác lập một cách chính quy về khoa học.
Bạn "nghiện porn" dẫn đến việc bạn kém khỏe mạnh về mặt tâm lý hay do bạn kém khỏe mạnh về mặt tâm lý dẫn đến việc bạn "nghiện porn" ?
Theo một nghiên cứu năm 2015 được công bố trên tạp chí Khoa học hành vi, điện não đồ (EEG) có thể phát hiện những thay đổi trong hoạt động của não (cụ thể là một sự kiện phản ứng được gọi là P300) khi xem phim khiêu dâm. Phản hồi có thể xảy ra trong vòng 300 mili giây sau khi xem nội dung khiêu dâm (Link). Và dù có tranh cãi về tính chính quy khoa học của khái niệm "nghiện porn", càng ngày càng có nhiều người gặp vấn đề vì chứng lạm dụng các nội dung khiêu dâm này (Link).
Một nghiên cứu gần đây chỉ ra mối quan hệ đáng kể giữa sức khỏe tâm thần và việc sử dụng nội dung khiêu dâm, bao gồm các hành vi phản ánh chứng nghiện hành vi, làm nổi bật khả năng đóng góp của nội dung khiêu dâm trên internet đối với sức khỏe tâm thần tiêu cực ở một số sinh viên đại học (Link).
Ở một góc nhìn khác, cũng như với ngành thực phẩm bổ sung, có thể nhiều quan điểm được biên tập bởi các chuyên gia vốn nhận tài trợ bởi ngành công nghiệp phim người lớn, một ngành công nghiệp với doanh thu hàng năm trị giá gần 100 tỷ USD.
Một bài đánh giá có hệ thống năm 2019 đã cho thấy tình trạng này ngày càng phổ biến (Link) và ảnh hưởng đến nhiều nhóm đối tượng. Ngay cả các ngôi sao Hollywood hay người thành công như Kanye West, Terry Crew... (xem video tại đây) cũng thừa nhận về tình trạng này của mình.
Các lập luận ủng hộ việc sử dụng phim khiêu dâm lành mạnh không làm giảm nhẹ đi tác hại nghiêm trọng mà chứng nghiện phim khiêu dâm có thể gây ra, cho cả người đối phó với chứng nghiện và những người xung quanh họ. Và vấn đề ảnh hưởng của chứng nghiện này đang dần biểu hiện rõ sự nghiêm trọng với thế hệ GenZ, thế hệ đầu tiên chúng ta có đầy đủ dữ liệu về mặt số lượng nhóm dân số cũng như thời gian phát triển các công cụ nghiên cứu.
Các tác nhân phổ biến gây nghiện phim khiêu dâm bao gồm:
Các tình trạng sức khỏe tâm thần cơ bản gây ra đau khổ tâm lý
Các vấn đề về mối quan hệ dẫn đến không thỏa mãn tình dục
Các chuẩn mực văn hóa không lành mạnh ảnh hưởng đến kỳ vọng và sở thích tình dục
Chán nản, căng thẳng và mất tập trung cảm xúc thúc đẩy nhu cầu trốn thoát và niềm vui thỏa mãn nhanh chóng
Sự tưởng tượng và sự tò mò thúc đẩy mong muốn có được những trải nghiệm tình dục mới lạ và có thể cả "dị dạng"
Yếu tố sau cùng theo thời gian có thể tạo ra sự lệch lạc bao gồm những hành vi thiếu chuẩn mực trong đời sống. Như các trường hợp "sexting" không phù hợp, quấy rối rình mò, các hành vi tình dục biến thái đều có thể đến từ nguyên nhân này.
Nếu bạn lo lắng về việc xem phim khiêu dâm của mình, có một số dấu hiệu cảnh báo cần xem xét. Bạn có thể nghiện phim khiêu dâm nếu:
Bạn đắm chìm trong những suy nghĩ về phim khiêu dâm ngay cả khi bạn không tích cực xem nó.
Bạn xem phim khiêu dâm trên điện thoại di động của mình tại nơi làm việc hoặc trong các tình huống xã hội mà bạn có thể bị nhìn thấy.
Bạn cảm thấy xấu hổ, tội lỗi hoặc chán nản về việc xem phim khiêu dâm của mình.
Bạn tiếp tục xem phim khiêu dâm bất chấp tác hại mà nó đã, đang gây ra hoặc có thể gây ra đối với các mối quan hệ, công việc hoặc cuộc sống gia đình của bạn.
Bạn cảm thấy giảm sự hài lòng về tình dục với các đối tác khi không có nội dung khiêu dâm.
Bạn ẩn nội dung khiêu dâm và việc xem phim khiêu dâm của mình với đối tác và các thành viên trong gia đình.
Bạn khó chịu khi được yêu cầu cắt giảm hoặc ngừng xem phim khiêu dâm.
Bạn mất thời gian khi xem phim khiêu dâm.
Bạn đã cố gắng bỏ xem phim khiêu dâm nhưng không thành công.
Cách điều trị
Không có phương pháp điều trị cụ thể nào cho chứng nghiện phim ảnh khiêu dâm và một số bác sĩ cũng như chuyên gia tư vấn có thể không tin rằng đây là một tình trạng y tế thực sự. Việc điều trị có thể bao gồm liệu pháp tâm lý, chẳng hạn như liệu pháp hành vi nhận thức, để giúp một người hiểu và thay đổi hành vi của họ1. Tư vấn về mối quan hệ cũng có thể hữu ích để đối tác nói về giá trị của họ và vun đắp lòng tin sâu sắc hơn1. Trong một số trường hợp, thuốc có thể được kê đơn để giúp loại bỏ những suy nghĩ cưỡng chế hoặc ám ảnh, đặc biệt nếu chứng nghiện phim khiêu dâm xảy ra cùng với một chẩn đoán khác. Các chiến lược để quản lý mức tiêu thụ nội dung khiêu dâm có thể bao gồm xóa tất cả nội dung khiêu dâm khỏi thiết bị, thay thế thói quen bằng một thói quen khác và xác định các yếu tố kích hoạt để tránh trong tương lai (Link).
Dưới đây là một số mẹo về cách ngừng nghiện phim khiêu dâm:
Xóa tất cả nội dung khiêu dâm khỏi thiết bị của bạn và cân nhắc cài đặt khóa dành cho phụ huynh để khiến việc xem nội dung khiêu dâm trở nên khó khăn hơn.
Thay thế thói quen khiêu dâm của bạn bằng một thói quen khác, chẳng hạn như tập thể dục hoặc thực hiện sở thích.
Xác định các yếu tố kích hoạt bạn, chẳng hạn như sự cô đơn, buồn chán hoặc căng thẳng và cố gắng hết sức để tránh chúng trong tương lai.
Dành nhiều thời gian hơn cho bạn bè và các thành viên trong gia đình.
Các loại trị liệu dựa trên chánh niệm khác nhau có thể giúp bạn vượt qua cơn nghiện phim khiêu dâm, bao gồm Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (MBSR) và Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT). Nghiện phim khiêu dâm cũng có thể được điều trị bằng phương pháp điều trị nội trú hành vi được cung cấp tại các cơ sở nội trú hoặc nội trú.
Cũng do vấn đề này có sự chồng chéo của nhiều yếu tố và cả rào cản đạo đức nên các lời khuyên chung có thể không có tác dụng. Kể cả các biện pháp sử dụng TPBS, các loại thức ăn hay một số cách giúp tạm quên có thể gây ra phản ứng ngược tệ hại hơn khi người nghiện tiếp xúc trở lại với các nguy cơ gây nghiện.
Trong những trường hợp cụ thể, các chuyên gia tâm lý, sức khỏe có kinh nghiệm có thể xem xét các tình trạng và mức độ cụ thể để đưa ra các phương án chính xác hơn.
Điều quan trọng cần lưu ý là nghiện phim khiêu dâm không phải là một chẩn đoán y tế chính thức, nhưng có nhiều cách khác nhau khiến việc xem nội dung khiêu dâm có thể trở thành một vấn đề sức khỏe. Nếu bạn thấy rằng bạn không thể kiểm soát việc xem nội dung khiêu dâm của mình và hành vi này đang cản trở khả năng của bạn để có một cuộc sống trọn vẹn, bạn có thể muốn tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia tâm lý, sức khỏe.
Ngoài ra, việc bỏ qua việc tự bào chữa cho "cái tôi" để tìm hiểu về “nghiện” phim khiêu dâm, nguyên nhân và triệu chứng của nó có thể giúp bạn giải quyết và vượt qua nó.
